Stopaj kesintisi yükümlülüğünde, gerçek kişi/tüzel kişi ayırımı yapılmaz.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. Maddesinde gelir vergisi tevkifatı (stopaj kesintisi) yapmakla yükümlü olan kişi ve kuruluşlar;

-Kamu idare ve müesseseleri,
-İktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar,
-Ticaret şirketleri, iş ortaklıkları,
-Dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
-Kooperatifler,
-Yatırım fonu yönetenler,
-Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,
-Zirai kazançlarını bilanço veya zırai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler,
Olarak tanımlanmış ve sınırlandırılmıştır.

Aynı maddenin 05.12.2019-7194/16 md Ek fıkrası ile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekalet ücretini (icra ve iflas müdürlüklerine yatırılanlar dâhil) ödeyenler tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılacağına dair düzenleme yapılmıştır.

Apartman yönetimleri, basit usulde vergilendirilen ticari kazanç mükellefleri, GMSİ mükellefleri gibi kişi ve kuruluşların, gelir vergisi kesintisi yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu kişi ve kurumlardan, Sosyal Güvenlik Kurumuna çalışan sigortalı bildirenler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini beyan etme zorunluluğu çerçevesinde mükellef/işveren olarak Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi düzenlemektedir.

Serbest meslek sahipleri, aynı maddenin 2.nolu paragrafında istihkak ve ödemelerinden gelir vergisi kesintisi yapılacaklar arasında belirtilmiştir.

Farklı meslek ve gelir türleri için farklı stopaj oranları bulunmakta olup Avukatlık ve arabuluculuk faaliyet gelirleri için %20 stopaj oranı uygulanmaktadır.

Yapılan hukuki yardımlarda alınacak ücretin gelir vergisi tevkifatına tabi olması için ücret konusu işin, stopaj yükümlüsünün alanına göre yasadan kaynaklanan görevine ilişkin veya ticari, mesleki veya zirai faaliyetine ilişkin olması da gerekmektedir.

Örneğin; Kuaförün, işyerinde çalıştırdığı personel ile yaşadığı İş Hukuku uyuşmazlığı, mesleki hata nedeniyle bir müşterisine verebileceği zarardan kaynaklanan Tüketici Hukuku uyuşmazlığı, işyerinin kira sözleşmesi nedeniyle yaşayabileceği Borçlar Hukuku uyuşmazlığı, vergi mükellefiyetinden kaynaklanan ve idare ile yaşayabileceği İdare Hukuku uyuşmazlığı gibi mesleki faaliyetinden kaynaklı tüm uyuşmazlıklarda verilen hukuki yardımlar sonucu ödenecek ücretler, gelir vergisi tevkifatına tabi olacaktır.

Ancak aynı kişinin, ikamet ettiği evi ile ilgili kira uyuşmazlığı, evliliğinden kaynaklanacak Aile Hukuku uyuşmazlığı gibi mesleki faaliyetinden kaynaklanmayan diğer tüm uyuşmazlıklarda verilecek hukuki yardımlar sonucu ödenecek ücretler, gelir vergisi tevkifatına tabi olmayacaktır.

Tarife Üzerinden Hesaplama;
Cumhuriyet Başsavcılıklarınca ödenen Avukatlık Ücretleri ve Dava Şartı Arabuluculukta Anlaşmama Son Tutanağı nedeniyle Adalet Bakanlığı Bütçesinden karşılanan Arabuluculuk Ücretleri, Asgari Tarifeler esas alınarak belirlendiğinden Katma Değer Vergisi Kanunu 20/4 maddesi hükmü uyarınca KDV dahil ücretler olup bu ücretlerden ayrıca gelir vergisi stopaj kesintisi yapılmaktadır.

Adli ve İdari Yargı Mahkeme İlamlarında ve İcra Takiplerinde karşı taraf aleyhine tesis edilen Avukatlık Ücretleri de, Asgari Tarifeler esas alınarak belirlendiğinden, KDV Kanunu 20/4 maddesi hükmü uyarınca KDV dahil ücretlerdir.

Tarife üzerinden hesaplama seçeneği ile öncelikle tarifede yazılı olan ücret tutarı girişi yapılarak tarifede yazılı tutar, KDV den arındırılıp Brüt Ücret tutarı belirlenir. Hesaplama, brüt tutar üzerinden devam eder.

Brüt Tutardan Hesaplama;
Brüt tutar, asgari ücret tarifesi ile bağlı olmaksızın, ücretin KDV hariç hesaplandığı anlaşma ve sözleşme hallerinde uygulanır. Brüt tutar üzerinden hesaplama yapıldığında stopaj yükümlülüğü var ise brütten gelir vergisi kesintisi yapılır.

Net Tutardan Hesaplama;
Net tutar, asgari ücret tarifesi ile bağlı olmaksızın, ücretin KDV ve gelir vergisi stopajı hariç hesaplandığı anlaşma ve sözleşme hallerinde uygulanır. Net tutar üzerinden hesaplama yapıldığında KDV ile stopaj yükümlülüğü var ise stopaj tutarı, net tutara ilave edilir.

Tahsil Edilen Tutardan Hesaplama;
İcra dosyalarına yatan veya herhangi bir şekilde gönderilen/alınan ücretlerin makbuzları, tahsil edilen tutardan hesaplama seçeneği ile hazırlanabilir.

Serbest Meslek Makbuzunun düzenlendiği tarihte hukuki yardım için geçerli olan KDV oranı uygulanarak hesaplama yapılmaktadır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu 20/4 fıkrasında, "Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez." hükmü uyarınca arabuluculuk ve avukatlık asgari ücret tarifelerindeki asgari değerler esas alınarak yapılacak ücret hesaplamalarında, tespit edilen tutarlar, KDV dahil tutarlar olup brüt ücretin belirlenmesi için tarifeye göre hesaplanan tutardan, KDV nin arındırılması gerekmektedir.

2 Ekim 2019 tarih 30936 sayılı RG de yayınlanan karar uyarınca Aile Mahkemeleri, Tüketici Mahkemeleri ve Çocuk Mahkemeleri görev alanına giren davalar ve işler, vesayet davaları ve işleri, bu davalara bağlı kanun yolları, iş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak arabuluculuk ile bunlara bağlı ilamlı icra takipleri kapsamında verilen avukatlık hizmetlerinde KDV yüzde 18'den yüzde 8'e indirilmiştir.

07 Temmuz 2023 tarih, 32241 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 10 Temmuz 2023 itibarıyla yürürlüğe giren “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 7346 sayılı Karar” uyarınca 10 Temmuz 2023 tarihinden itibaren;

 % 18 olarak uygulanan KDV oranları, % 20,

% 8 olarak uygulanan KDV oranları, % 10,

Olarak uygulanacaktır.

Değişen KDV oranları doğrultusunda sitemizde “MAKBUZ HESAP” sekmesinde güncelleme yapılmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.1) bölümünde kısmi tevkifat uygulayacak alıcılar, (I/C-2.1.3.2) bölümünde kısmi tevkifat uygulanacak hizmetler, (I/C-2.1.3.3) bölümünde kısmi tevkifat uygulanacak teslimler belirtilmiştir.

Tebliğin;

“Yukarıda Belirlenenler Dışındaki Hizmetler” başlıklı (I/C-2.1.3.2.13.) bölümünde; “KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında söz konusu idare, kurum ve kuruluşlar tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanır. Bankalar, sigorta şirketleri ve diğer yazılı kurumlar, KDV tevkifatı yükümlülüğü kapsamına alınmıştır. KDV tevkifatı yapmakla yükümlü olanlara, 10 Şubat 2024 tarih 32456 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan tebliğin 2. maddesi ile (I/C-2.1.3.2.13.) bölümünde yer alan “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “kamu iktisadi teşebbüsleri (kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi devlet teşekkülleri),” ibaresi eklenmiştir.

10 Şubat 2024 tarih 32456 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR Tebliğin 3. maddesi ile 26.04.2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin KDV Tevkifatı yükümlülüğü sınırını belirleyen (I/C-2.1.3.4.1.) bölümünün üçüncü paragrafında yer alan “2.000 TL’yi” ibaresi “işlemin yapıldığı yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesine göre belirlenen fatura düzenleme sınırını” şeklinde değiştirilmiştir.

2024 yılı için fatura düzenleme sınırı 6.900,00 TL olup KDV tevkifatı yapmakla yükümlü olanlara 01.03.2024 tarihinden sonra keşide edilecek arabuluculuk ve avukatlık serbest meslek makbuzlarında, KDV dahil ücret, 6.900,00 TL nin üzerinde ise 5/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.